Αθήνα 6/12/2022
ΨΗΦΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΥΡΟΒΟΛΙΣΜΟ ΤΟΥ ΔΕΚΑΕΞΑΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΠΟ ΤΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
Ο χθεσινός πυροβολισμός ενός δεκαεξάχρονου Ρομά στη Θεσσαλονίκη από αστυνομικές δυνάμεις είναι εύλογο να δημιουργεί ανασφάλεια στους πολίτες ως προς τον ορθή και νόμιμη χρήση των μέσων που προβλέπονται στην ελληνική νομοθεσία για την καταπολέμηση και την καταστολή του εγκλήματος από τα αστυνομικά όργανα, η οποία υπόκειται στις αρχές της νομιμότητας και της αναλογικότητας.
Το θεσμικό πλαίσιο είναι απολύτως σαφές. Σύμφωνα με το Άρθρο 2 του Π.Δ. 254/2004 (Φ.Ε.Κ. A΄238/3.12.2004) «Κώδικας Δεοντολογίας του αστυνομικού» ορίζεται ότι: «ο αστυνομικός για την τήρηση και εφαρμογή του νόμου χρησιμοποιεί κατ ́ αρχήν μη βίαια μέσα. Η προσφυγή στη βία επιτρέπεται μόνον όταν είναι απολύτως αναγκαία και στο μέτρο που προβλέπεται και απαιτείται για την εφαρμογή του νόμου. Τηρεί πάντοτε με απόλυτο σεβασμό τις αρχές της αναγκαιότητας, της προσφορότητας (καταλληλόλητας) και της αναλογικότητας. Χρησιμοποιεί τα κατά το δυνατόν, ηπιότερα μέσα, αποφεύγοντας κάθε περιττή ενόχληση, σκληρότητα ή αδικαιολόγητη φθορά ιδιοκτησία. Δεν προβαίνει σε καταχρηστική χρήση των χημικών και των άλλων διαθέσιμων μέσων και ιδιαίτερα εκείνων που ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη στην υγεία των πολιτών. Χρησιμοποιεί τα πυροβόλα όπλα μόνο στις περιπτώσεις που προβλέπονται από το νόμο και αναφέρει αμέσως το συμβάν.».
Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν.3169/2003 (ΦΕΚ Α΄189/24.7.2003) «Οπλοφορία, χρήση πυροβόλων όπλων από αστυνομικούς, εκπαίδευσή τους σε αυτά και άλλες διατάξεις» προβλέπεται ότι: «2. Ο αστυνομικός επιτρέπεται να κάνει χρήση πυροβόλου όπλου, εφόσον αυτό απαιτείται για την εκπλήρωση του καθήκοντός του και συντρέχουν οι παρακάτω προϋποθέσεις α. Έχουν εξαντληθεί όλα τα ηπιότερα του πυροβολισμού μέσα, εκτός αν αυτά δεν είναι διαθέσιμα ή πρόσφορα στη συγκεκριμένη περίπτωση. Ηπιότερα μέσα είναι ιδίως παραινέσεις, προτροπές, χρήση εμποδίων, σωματικής βίας, αστυνομικής ράβδου, επιτρεπτών χημικών ουσιών ή άλλων ειδικών μέσων, προειδοποίηση για χρήση πυροβόλου όπλου και απειλή με πυροβόλο όπλο. β. Έχει δηλώσει την ιδιότητά του και έχει απευθύνει σαφή και κατανοητή προειδοποίηση για την επικείμενη χρήση πυροβόλου όπλου, παρέχοντας επαρκή χρόνο ανταπόκρισης, εκτός αν αυτό είναι μάταιο υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες ή επιτείνει τον κίνδυνο θανάτου ή σωματικής βλάβης. γ. Η χρήση πυροβόλου όπλου δεν συνιστά υπερβολικό μέτρο σε σχέση με το είδος της απειλούμενης βλάβης και την επικινδυνότητα της απειλής. 3. Όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της προηγούμενης παραγράφου επιβάλλεται η ηπιότερη χρήση του πυροβόλου όπλου, εκτός αν αυτό είναι μάταιο υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες ή επιτείνει τον κίνδυνο θανάτου ή σωματικής βλάβης. Ως ηπιότερη χρήση πυροβόλου όπλου νοείται η κατά το εδάφιο δ του άρθρου 1 κλιμάκωση της χρήσης του με τη μικρότερη δυνατή και αναγκαία προσβολή.».
Επί τη βάσει των ανωτέρω και σε συνδυασμό με το τεκμήριο αθωότητας, που συνιστά θεμελιώδη αρχή της ποινικής διαδικασίας και ειδικότερη έκφανση της επιταγής για δίκαιη δίκη – το οποίο τείνει να παραβιάζεται συνεχώς από τα ΜΜΕ – κρίνεται απαραίτητο να αναμένουμε τα πορίσματα της Δικαιοσύνης και των Πειθαρχικών Οργάνων τα οποία πρέπει να αποδώσουν, με τρόπο ανεξάρτητο και αμερόληπτο, τις τυχόν ποινικές και πειθαρχικές ευθύνες. Παράλληλα, όμως, κρίνεται απαραίτητη η επανεξέταση του θεσμικού και εκπαιδευτικού πλαισίου των υπηρετούντων στην Ελληνική Αστυνομία ούτως ώστε να διασφαλίζεται κατά τρόπο απόλυτο η αρχή του Κράτους Δικαίου και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια που, κατά το Άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος, αποτελεί πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας.
ΓΙΑ ΤΟ ΔΣ ΤΗΣ ΕΑΝΔΑ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥΔΑΚΗΣ
Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΚΕΛΛΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗ